Φρούριο Ρίου

ΦΡΟΥΡΙΟ-ΡΙΟΥ-Βόρειος-Ενετικός-προμαχώνας

Το Φρούριο του Ρίου, γνωστό και ως Κάστρο του Μοριά, είναι ένα επάκτιο οχυρό, αντιπροσωπευτικό δείγμα της οθωμανικής οχυρωτικής αρχιτεκτονικής του 15ου αιώνα. Aνήκει στη μεταβατική περίοδο, κατά την οποία η ανακάλυψη της πυρίτιδας και η χρήση των πυροβόλων όπλων επέφεραν σταδιακές αλλαγές στις οχυρώσεις, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας τακτικής του πολέμου. Βρίσκεται στο ακρότατο σημείο του ομώνυμου αχαϊκού ακρωτηρίου, στη δυτική είσοδο του Κορινθιακού κόλπου. Κτίστηκε το 1499 από τον σουλτάνο Βαγιαζήτ Β’, υπό την επίβλεψη του Σινάν Πασά και μαζί με το σύγχρονο φρούριο του Αντιρρίου έλεγχε τη διέλευση των πλοίων στον Κορινθιακό κόλπο.

Λόγω της στρατηγικής θέσης του υπήρξε αντικείμενο διεκδίκησης ανάμεσα σε Οθωμανούς και Ενετούς. Οι Οθωμανοί μετά τη σύντομη κατάληψη του Ρίου το 1532 από τον Andrea Doria, τον Γενοβέζο αρχιναύαρχο του Γερμανού αυτοκράτορα και βασιλιά της Ισπανίας Κάρολου Ε΄, ενίσχυσαν τις νοτιοδυτικές οχυρώσεις, από την πλευρά της ξηράς. Σταθμό στην ιστορία του Φρουρίου όμως αποτέλεσε η κατάληψή του από τους Ενετούς το 1687, οι οποίοι έως το 1714 πραγματοποίησαν επιμελώς τον ανασχεδιασμό και την επέκτασή του σύμφωνα με το προμαχωνικό σύστημα, δίνοντάς του τη μορφή που διατηρεί έως σήμερα. Το 1715 επανακαταλήφθηκε από τους Οθωμανούς και παρέμεινε στην κατοχή τους μέχρι το 1828, όταν μετά από σθεναρή αντίσταση παραδόθηκε στον Γάλλο στρατηγό N.J. Maison. Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους οι ενετικές υποδομές χρησιμοποιήθηκαν ως φυλακές βαρυποινιτών, οι οποίες καταργήθηκαν το 1925. Το Φρούριο χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο μέχρι το 1975, οπότε και παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Πατήστε πάνω (κλικ) στις παρακάτω εικόνες για περισσότερες πληροφορίες
Οθωμανικό Τείχος

Το Οθωμανικό Τείχος

Το Nότιο Οθωμανικό τείχος ορίζεται από δυο πύργους στα άκρα του, τον νοτιοδυτικό κυλινδρικό και τον νοτιοανατολικό τριγωνικό. Η εσωτερική παρειά του ανήκει στην πρώτη οικοδομική φάση (1499), ενώ η εξωτερική, στη δεύτερη (β΄ τέταρτο του 16ου αι.). Γνωρίζουμε από τον περιηγητή Evliya Ҫelebi, που επισκέφθηκε το Ρίο το 1668, ότι ο σουλτάνος Σουλεϊμάν Α΄ επέκτεινε το Φρούριο με την επίβλεψη του αρχιναυάρχου του οθωμανικού στόλου Χαϊρεντίν Πασά, του γνωστού στην Ευρώπη ως Μπαρμπαρόσσα. Προφανώς η επέκταση και ενίσχυση των οχυρώσεων πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Γ΄ ενετοτουρκικού πολέμου (1537-1540) και ως πιθανότερο θεωρούμε το έτος 1537 ή 1538, χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο Χαϊρεντίν Πασά βρισκόταν στον ελλαδικό χώρο με τον στόλο του. Η βαρύτητα των επεμβάσεων στη νοτιοδυτική πλευρά του Φρουρίου πιθανότατα σχετίζεται με τη σύντομη κατάληψή του το 1532 ύστερα από ταυτόχρονη πολιορκία του πεζικού και του στόλου του Andrea Doria. Η οχύρωση της οθωμανικής περιόδου έχει σχήμα ισοσκελούς τραπεζίου με τη μικρή βάση στραμμένη βόρεια, εκεί που υψώνεται συγκρότημα τριών συνενωμένων κυλινδρικών πύργων (τρίδυμο). Το οκταγωνικό κτίσμα που βρίσκεται νότια ακριβώς του τριδύμου χρησίμευε ως πυριτιδαποθήκη. Στο ανατολικό τμήμα του νότιου τείχους βρίσκεται η κύρια πύλη του φρουρίου. Πρόκειται για έναν θολοσκέπαστο πεταλόσχημο χώρο που προεξέχει σαν πύργος από το νότιο τείχος. Στο μέσον του νότιου τείχους ορθώνονται δύο ισχυροί εφαπτόμενοι πύργοι (δίδυμο), ενώ στα άκρα του, δύο μικρότεροι. Το δυτικό τείχος της οθωμανικής οχύρωσης δεν σώζεται, καθώς κατεδαφίστηκε από τους Ενετούς κατά τις εργασίες επέκτασης του Φρουρίου.

Το Ενετικό Τείχος

Το Ενετικό Τείχος

Το 1687 το Φρούριο καταλήφθηκε από τους Ενετούς και την επόμενη χρονιά ο πρώτος Γενικός Προβλεπτής της Πελοποννήσου Jacomo Corner αναθέτει στον αρχιτέκτονα L. Mauro μελέτη για τον ανασχεδιασμό και την επέκταση των οχυρώσεων προκειμένου να προσαρμοσθούν στο προμαχωνικό σύστημα άμυνας. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1708, σύμφωνα με την από 19 Ιανουαρίου 1708  Έκθεση του Γενικού Προβλεπτή Angelo Emo και ολοκληρώθηκαν το 1714, σύμφωνα με την από 20 Νοεμβρίου 1714 Έκθεση του Προβλεπτή Agostino Sagredo. Οι Ενετοί πρόσθεσαν δύο ισχυρούς προμαχώνες στο βόρειο και το δυτικό άκρο του Φρουρίου και δύο ρομβοειδείς προμαχώνες στα άκρα του νότιου οθωμανικού τείχους, ενσωματώνοντας τους οθωμανικούς πύργους. Τέλος, χάραξαν νέα τάφρο, αστεροειδή, μέσα στην οποία κατασκεύασαν δύο χαμηλά τριγωνικά προτειχίσματα . Το Aνατολικό Ενετικό τείχος είναι ευθύγραμμο και ορίζεται βόρεια από τον βόρειο ενετικό προμαχώνα και νότια από το συγκρότημα των τριδύμων οθωμανικών πύργων.

Βόρειος Ενετικός προμαχώνας Ρίου

Βόρειος Ενετικός Προμαχώνας

Ο Βόρειος Ενετικός Προμαχώνας, ένας επιθαλάσσιος προμαχώνας στο βορειότερο τμήμα του Φρουρίου, κτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν οι Ενετοί μετασκεύασαν το οθωμανικό Φρούριο ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης οχυρωματικής τέχνης. Θυμίζει τις mezzalune, τους προμαχώνες σε σχήμα ημισέληνου. Το δυτικό του τμήμα είναι ημικυκλικής κάτοψης αποτελούμενο από αύλειο χώρο με εννέα καμαροσκεπείς επιμήκεις αίθουσες, επί της ουσίας καλυμμένες κανονιοθυρίδες για τη στήριξη περιδρόμου και την τοποθέτηση κανονιών, ανάμεσα στις οποίες υπάρχει πύλη, η οποία οδηγούσε από την πλευρά της θάλασσας προς την εσωτερική αυλή (Θαλάσσια Πύλη). Μέσα στην αυλή του προμαχώνα υπάρχει τετράπλευρο κτίσμα με πυραμιδοειδή στέγη το οποίο ταυτίζεται με πυριτιδαποθήκη.

Δυτικός ενετικός προμαχώνας

Δυτικός Ενετικός Προμαχώνας

Ο Δυτικός Ενετικός Προμαχώνας (baluardo ή bastione) βρίσκεται στο NΔ πέρας του Φρουρίου και ανάμεσα  στo Δυτικό και Ανατολικό τείχος. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τους Ενετούς μεταξύ των ετών 1708-1714, κατά την διάρκεια της επέκτασης του Φρουρίου και της μετατροπής του σύμφωνα με τις αρχές του προμαχωνικού συστήματος. Καταλαμβάνει έκταση 1395 μ² και έχει σχήμα τραπεζίου. Μαζί με τον νοτιοδυτικό ρομβόσχημο Προμαχώνα και την tenaglia συγκροτούν μία συμπαγή μονάδα άμυνας στα δυτικά του Φρουρίου. Ανήκει στην κατηγορία των επιχωματωμένων προμαχώνων, οι οποίοι φέρουν το μεγαλύτερο βάρος επιθετικών πυρών και άμυνας.
Η πρόσβαση στο δώμα του Προμαχώνα εξασφαλίζεται από δύο κλίμακες τοποθετημένες στα δύο άκρα του που ακολουθούν την τυπολογία της ράμπας ώστε να διευκολύνεται ο αναβιβασμός κανονιών και η μεταφορά  πυρομαχικών. Στο δώμα του Προμαχώνα και στην ανατολική  και νότια εσωτερική πλευρά του τείχους κατασκευάστηκαν δεκατρείς αντηρίδες, οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του κυρίως τείχους. Σκοπός της κατασκευής τους ήταν η ενίσχυση της αντοχής του περιμετρικού τείχους.Στη βορειοδυτική γωνία της αυλής του Προμαχώνα είναι τοποθετημένη η σχεδόν τετράγωνη πυριτιδαποθήκη με ενισχυμένο πάχος τοίχων 1.88 μ. για την προστασία της πυρίτιδας.  Στην αυλή του Προμαχώνα και στο όριο με το Δυτικό τείχος του Φρουρίου βρίσκεται καμαροσκεπής σήραγγα, η οποία διασχίζει τον Προμαχώνα και οδηγεί στην εξωτερική πλευρά του προς την κατεύθυνση της τάφρου. Ο κύριος σκοπός της σήραγγας ήταν η παρεμπόδιση υπονόμευσης των τειχών.

Πληροφορίες

Ώρες λειτουργίας

καθημερινά 08:30 – 15:30 (εκτός Τρίτης)

Τιμή εισιτηρίου

Γενική είσοδος: 5 €
Μειωμένη είσοδος: 3 €
Πληροφορίες για ελεύθερη και μειωμένη είσοδο

E-mail

efaacha@culture.gr

Κύλιση στην κορυφή